Đối với bất kỳ ai có thu nhập từ tiền lương, tiền công, việc hiểu rõ và áp dụng đúng chính sách giảm trừ gia cảnh là chìa khóa vàng để tối ưu hóa nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Đây không chỉ là một con số trong bảng lương mà còn là một chính sách nhân văn của nhà nước, nhằm san sẻ gánh nặng tài chính và đảm bảo cuộc sống cho người nộp thuế cùng gia đình họ. Bài viết này sẽ là một cẩm nang toàn diện, cập nhật những quy định mới nhất về giảm trừ gia cảnh năm 2025, hướng dẫn chi tiết về điều kiện, hồ sơ và cách tính toán để bạn không bỏ lỡ bất kỳ quyền lợi hợp pháp nào của mình.
Giảm Trừ Gia Cảnh Là Gì? “Tấm Lá Chắn” Thuế Cho Người Nộp Thuế
Trước khi đi vào các con số cụ thể, chúng ta cần hiểu đúng bản chất của chính sách này. Về cơ bản, giảm trừ gia cảnh là số tiền được trừ vào thu nhập chịu thuế trước khi tính thuế TNCN.
Định Nghĩa Theo Luật Pháp
Theo Luật Thuế thu nhập cá nhân, giảm trừ gia cảnh bao gồm hai phần chính:
- Giảm trừ cho bản thân người nộp thuế: Bất kỳ cá nhân nào có thu nhập chịu thuế đều mặc định được hưởng khoản giảm trừ này.
- Giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc: Đây là khoản giảm trừ thêm cho mỗi người thân mà người nộp thuế có trách nhiệm nuôi dưỡng.
Mục đích của chính sách giảm trừ gia cảnh là đảm bảo người lao động có một khoản thu nhập tối thiểu để trang trải chi phí sinh hoạt cơ bản cho bản thân và gia đình trước khi thực hiện nghĩa vụ thuế với nhà nước.
Cập Nhật Mức Giảm Trừ Gia Cảnh Mới Nhất Năm 2025
Theo quy định tại Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14, mức giảm trừ cảnh áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2025 (nếu không có thay đổi mới) như sau:
- Đối với bản thân người nộp thuế: 11 triệu đồng/tháng (tương đương 132 triệu đồng/năm).
- Đối với mỗi người phụ thuộc: 4,4 triệu đồng/tháng (tương đương 52,8 triệu đồng/năm).
Đây là con số cốt lõi bạn cần nắm. Ví dụ, nếu bạn có thu nhập 25 triệu/tháng và có đăng ký 1 người phụ thuộc, thu nhập tính thuế của bạn sẽ không phải là 25 triệu, mà là: 25 triệu – 11 triệu (bản thân) – 4,4 triệu (người phụ thuộc) = 9,6 triệu đồng. Rõ ràng, việc áp dụng giảm trừ cảnh giúp giảm số thuế phải nộp một cách đáng kể.
Điều Kiện Đăng Ký Người Phụ Thuộc Để Hưởng Giảm Trừ Gia Cảnh
Đây là phần quan trọng và phức tạp nhất. Để được hưởng mức giảm trừ cảnh cho người phụ thuộc, người đó phải đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật.
1. Đối Với Con Cái (Con đẻ, con nuôi hợp pháp, con ngoài giá thú, con riêng)
- Con dưới 18 tuổi: Được tính là người phụ thuộc không cần điều kiện kèm theo.
- Con từ 18 tuổi trở lên: Phải thuộc một trong hai trường hợp:
- Bị khuyết tật, không có khả năng lao động.
- Đang theo học tại các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp… và không có thu nhập hoặc có thu nhập bình quân tháng trong năm không vượt quá 1 triệu đồng.
2. Đối Với Vợ hoặc Chồng
- Trong độ tuổi lao động: Phải là người bị khuyết tật, không có khả năng lao động và không có thu nhập hoặc thu nhập bình quân tháng không quá 1 triệu đồng.
- Ngoài độ tuổi lao động: Không có thu nhập hoặc thu nhập bình quân tháng không quá 1 triệu đồng.
3. Đối Với Cha Mẹ (Cha mẹ đẻ, cha mẹ vợ/chồng, cha mẹ nuôi hợp pháp)
Điều kiện tương tự như vợ hoặc chồng: Phải ở ngoài độ tuổi lao động hoặc trong độ tuổi lao động nhưng bị khuyết tật, không có khả năng lao động, đồng thời có thu nhập bình quân tháng không vượt quá 1 triệu đồng.
4. Các Cá Nhân Khác
Bao gồm anh, chị, em ruột; ông bà nội, ngoại; cô, dì, chú, bác, cậu ruột; cháu ruột mà người nộp thuế đang trực tiếp nuôi dưỡng. Điều kiện để đăng ký giảm trừ cảnh cho nhóm này khắt khe hơn:
- Phải ở ngoài độ tuổi lao động hoặc trong độ tuổi lao động nhưng bị khuyết tật, không có khả năng lao động.
- Không có thu nhập hoặc thu nhập bình quân tháng không quá 1 triệu đồng.
- Người nộp thuế phải là người trực tiếp nuôi dưỡng.
Nguyên tắc quan trọng: Mỗi người phụ thuộc chỉ được tính giảm trừ cảnh cho một người nộp thuế duy nhất trong một kỳ tính thuế.
Hướng Dẫn Hồ Sơ và Thủ Tục Đăng Ký Giảm Trừ Gia Cảnh Chi Tiết
Sau khi xác định được người phụ thuộc hợp lệ, bạn cần chuẩn bị hồ sơ để đăng ký. Thủ tục đăng ký giảm gia cảnh không quá phức tạp nếu bạn chuẩn bị đúng và đủ giấy tờ.
Hồ Sơ Đăng Ký Lần Đầu
Bạn cần nộp Bản đăng ký người phụ thuộc được giảm trừ cảnh (Mẫu 07/ĐK-NPT-TNCN ban hành kèm theo Thông tư 80/2021/TT-BTC) cho tổ chức, cá nhân trả thu nhập (công ty của bạn).
Hồ Sơ Chứng Minh Người Phụ Thuộc
Đây là phần bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng nhất:
- Đối với con dưới 18 tuổi: Bản chụp Giấy khai sinh và bản chụp CCCD/CMND (nếu có).
- Đối với con từ 18 tuổi đang đi học: Thêm bản chụp Thẻ sinh viên hoặc giấy tờ xác nhận của nhà trường.
- Đối với vợ/chồng: Bản chụp CCCD/CMND và bản chụp Giấy chứng nhận kết hôn/Sổ hộ khẩu.
- Đối với cha mẹ: Bản chụp CCCD/CMND và các giấy tờ hợp pháp để xác định mối quan hệ (Giấy khai sinh của bạn, Sổ hộ khẩu…).
- Trường hợp bị khuyết tật, không có khả năng lao động: Cần thêm bản chụp Giấy xác nhận khuyết tật theo quy định.
Bạn chỉ cần nộp hồ sơ chứng minh một lần cho mỗi người phụ thuộc. Việc đăng ký giảm trừ gia cảnh cần được thực hiện sớm để đảm bảo quyền lợi.
Tình Huống Thực Tế: Áp Dụng Giảm Trừ Gia Cảnh Để Tính Thuế
Hãy xem một ví dụ để thấy rõ sức mạnh của chính sách giảm trừ gia cảnh.
Chị An có tổng thu nhập từ lương là 30 triệu đồng/tháng. Chị đang nuôi 1 con nhỏ 5 tuổi và mẹ già đã nghỉ hưu (không có lương hưu).
- Xác định các khoản giảm trừ:
- Giảm trừ bản thân: 11.000.000 VNĐ
- Con nhỏ và mẹ già đều đủ điều kiện là người phụ thuộc. Vậy tổng giảm trừ cảnh cho người phụ thuộc là: 4.400.000 x 2 = 8.800.000 VNĐ.
- Tổng các khoản giảm trừ của chị An:
- 11.000.000 + 8.800.000 = 19.800.000 VNĐ.
- Tính thu nhập chịu thuế:
- 30.000.000 – 19.800.000 = 10.200.000 VNĐ.
Thay vì phải tính thuế trên 30 triệu, chị An chỉ phải tính thuế trên 10,2 triệu. Nếu không đăng ký giảm trừ cảnh cho 2 người phụ thuộc, số thuế chị phải nộp sẽ cao hơn rất nhiều. Việc hiểu rõ về giảm trừ gia cảnh là vô cùng quan trọng.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
1. Nếu bố mẹ tôi đã nghỉ hưu và có lương hưu 5 triệu/tháng thì tôi có được đăng ký giảm trừ cảnh không?
Không. Điều kiện tiên quyết là người phụ thuộc phải có thu nhập bình quân tháng không vượt quá 1 triệu đồng. Lương hưu được tính là thu nhập, do đó trong trường hợp này bố mẹ bạn không đủ điều kiện.
2. Tôi phải đăng ký giảm trừ cảnh mỗi năm một lần phải không?
Không. Bạn chỉ cần đăng ký và nộp hồ sơ chứng minh người phụ thuộc một lần duy nhất cho suốt thời gian được tính giảm trừ. Bạn chỉ phải đăng ký lại khi có sự thay đổi (tăng hoặc giảm) về người phụ thuộc.
3. Nếu tôi nộp hồ sơ đăng ký người phụ thuộc muộn thì sao?
Bạn vẫn sẽ được tính giảm trừ cảnh cho người phụ thuộc từ tháng phát sinh nghĩa vụ nuôi dưỡng khi bạn thực hiện quyết toán thuế và có đăng ký người phụ thuộc muộn. Tuy nhiên, nên đăng ký sớm để được trừ trực tiếp hàng tháng.
4. Hai vợ chồng có thể cùng đăng ký một người con để được giảm gia cảnh không?
Không. Nguyên tắc là mỗi người phụ thuộc chỉ được tính giảm trừ cho một người nộp thuế. Vợ chồng bạn cần thỏa thuận để một người đứng ra đăng ký cho con.
Lời Kết
Chính sách giảm trừ gia cảnh là một quyền lợi thiết thực và hợp pháp mà mọi người lao động cần nắm vững. Nó không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính mà còn thể hiện sự quan tâm của nhà nước đối với đời sống của người dân. Hy vọng rằng qua bài viết chi tiết này, bạn đã có một cái nhìn rõ ràng và đầy đủ về các quy định liên quan đến giảm trừ gia cảnh năm 2025. Hãy chủ động rà soát lại trường hợp của gia đình mình, chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và đăng ký kịp thời để đảm bảo bạn nhận được tối đa quyền lợi của mình. Việc hiểu và áp dụng đúng chính sách giảm trừ cảnh chính là cách bạn quản lý tài chính cá nhân một cách thông minh và hiệu quả.
